گفت‌وگوی احمد غلامی با کیوان مهتدی درباره کتاب «مارکس و لینکن: انقلاب ناتمام»

رؤیاهایت را از دست نده

جنگ داخلی آمریکا نه‌تنها در این کشور بلکه در عرصه بین‌الملل محل تلاقی گرایش‌های مختلفِ سیاسی و اقتصادی بود که از تضادهای مختلف حکایت داشت. کتاب «مارکس و لینکن: انقلاب ناتمام» نوشته رابین بلک‌برن با ترجمه کیوان مهتدی، تلاشی برای بازآفرینی صحنه جنگ داخلی آمریکا است که به‌نوعی نقشه‌برداری از نیروهای مؤثر در صحنه سیاسی آن دوران نیز می‌پردازد. چنان‌که در مقدمه کتاب هم آمده است این کتاب نه گردآوری نوشته‌های مارکس درباره جنگ است و نه تحلیل و تفسیر مارکسیستی از این رخداد مهم در قرن نوزدهم، بلکه قرائتی نو از جنگ داخلی آمریکا در حکم یکی از گرهگاه‌های تاریخیِ سرنوشت‌ساز در تکوین منظومه مفهومی و استراتژی‌های سیاسیِ مارکسیسم است. بلک‌برن برای ترسیم میدان نیروهای موجود در لحظه تاریخیِ جنگ داخلی، به معرفیِ این نیروها خاصه دو چهره مهم لینکلن و مارکس می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه دو انسان با جهان‌بینی‌های متضاد بر سر موضوعی با اهمیت تاریخی هم‌فکر شدند و جهان‌هایشان در لحظه‌ای هرچند گذرا با یکدیگر مماس شد. بلک‌برن با تکیه بر مفهوم «انقلاب ناتمام» به‌تأسی از اریک فونر که جنگ داخلی و دوران بازسازی را «انقلاب ناتمام آمریکا» خواند، فرصت‌ها و مسائلی را پیگیری می‌کند که در برابر مارکس و حامیان بین‌الملل در ایالات متحده قرار داشت و در عین حال، نشان می‌دهد که جنگ داخلی و پیامدهای آن، چه تأثیر قاطع و عمیقی بر این خطه از جهان به جا گذاشته است. به مناسبت انتشار «مارکس و لینکن: انقلاب ناتمام» با کیوان مهتدی، مترجم کتاب درباره این کتاب و رهیافت‌های آن به گفت‌وگو نشسته‌ایم. مهتدی بحث را از رؤیایی آغاز می‌کند که مارتین لوترکینگ در سخنرانی معروفِ خود از آن سخن گفت، رؤیایی که بیان آن یک دوران تاریخی را ساخت.